Systemisch werken
Systemisch werken
OpenDoor is actief in verschillende wijken. Het doel is om jongeren die op straat hangen te helpen naar een fijne plek in de maatschappij. Denk aan een stageplaats, werk of onderwijs. Een tweede doel is het herstellen, of beter nog: behouden, van de rust in de wijk. Samen met de gemeente en het reguliere jongerenwerk kreeg OpenDoor dat in bijvoorbeeld de Roosendaalse wijk Langdonk voor elkaar.
Langdonk is eind 2020 landelijk in het nieuws. Een door de overheid aangekondigd vuurwerkverbod leidt tot een explosie van woede. Het dieptepunt vindt eind november plaats, met op meerdere dagen confrontaties tussen de politie en grote groepen jongeren. De wijk gaat op slot. Ondertussen wordt onder meer Stichting OpenDoor door de gemeente ingeschakeld. Achraf gaat met een team van collega’s de wijk in.
Waarom Achraf namens OpenDoor naar voren werd geschoven? Omdat hij uit deze wijk komt. We lopen samen langs winkelcentrum Lindenburg, terwijl hij herinneringen ophaalt. “Er was nooit ergens geld voor. Jongeren moesten maar naar de Kroeven om te voetballen op een verhard veldje. Zij voelden zich daardoor niet gezien, verveelden zich. Na de onenigheid kon er opeens wel een heleboel”, vertelt hij. We passeren achter het winkelcentrum een overdekte hangplek, waar een groepje tieners en jonge twintigers staan. Achraf groet ze. Een paar meter verderop wijst hij naar een ontmoetingscentrum, dat in 2021 zijn deuren opende. Even verderop ligt een voetbalpleintje.
“Ik kom hier vandaan. Ik ken de wijk door en door. Ik ken alle jongens die op straat hangen, ik ken de hotspots. Daarnaast wonen hier veel jongens die op scholen zitten waar ik vaak ben voor mijn werk . Die connecties zijn noodzakelijk om dit werk te kunnen doen. Ze zien mij niet als hulpverlener of een boze bewoner, maar als Achraf. We zijn zo ook in de Roosendaalse wijk Kroeven ingeschakeld. Daar ging Mitchell aan de slag. Hij komt uit die wijk en is de beste vriend van Mounir El Allouchi, een profvoetballer en een rolmodel voor veel jongens daar.”
Midden in de ongeregeldheden van 2020 werd OpenDoor ingeschakeld. “In de wijk stonden toen iedere avond 250 tot 300 jongeren. En die kwamen echt niet allemaal uit de buurt. Daar liepen jongens uit Breda, Bergen op Zoom en Antwerpen. Wij konden niet veel, behalve deëscaleren. De jongens die niet tot de harde kern hoorden, probeerden we te bereiken.”
In het jaar daarna kon OpenDoor wél gericht aan de bak, zoals de stichting graag werkt: preventief. Achraf ging de wijk in en plaveide de weg voor zijn collega’s. “Ik liep op de groepjes jongeren af. Ik gaf ze een boks en maakte oprecht contact. Ik legde ze uit wat ik deed. Ik kwam niet gelijk met een geheven vingertje op ze af. Het is arrogant om als hulpverlener te denken dat jongeren gelijk iets van je aannemen. Ook ik moest de credits verdienen.”
Zo keek hij in Langdonk met groepen jongeren naar wedstrijden van Marokko op het WK voetbal. Ook was hij met de daaropvolgende jaarwisseling in de wijk. “Op den duur luisteren ze wel, als je zegt: ‘Doe eens even normaal.’ Of: ‘Wil je dat ze het hier weer afsluiten?’” Soms stond hij letterlijk tussen ruziënde bewoners en jongeren in. “Een auto was afgebrand, door een molotovcocktail. De eigenaar kwam huilend naar buiten gerend. Die auto was van z’n overleden vrouw geweest. Ik zeg dan tegen die jongeren: ‘Voor jullie is het puur een auto, maar je maakt zijn hele leven kapot.’ Soms vraag ik: ‘Hoe zou jij het vinden als iemand dit bij jouw vader zou doen?’”
Achraf en zijn collega’s zetten een stap extra voor de jongeren. “Ik vroeg wat ze nodig hadden, waarom ze op straat hingen, of ze vastliepen. Ik kon ze bijvoorbeeld helpen aan een stageplek bij OpenDoor. Ik vertelde die jongens over mijn werk. Ik zei: ‘Dit is veel beter dan iedere dag op een kantoor, heftruck of in de auto zitten. Ik ben met jongeren bezig, kan iets doen voor een ander.’ En dat laatste is dan ook weer belangrijk vanuit ons geloof, de islam. Ze vonden dat wel interessant. Sommigen wilden uiteindelijk ook social work studeren. Hun stage konden ze bij ons lopen.”
Zes jongens uit de wijk kregen van de gemeente en OpenDoor de kans om als stagiairs in Langdonk aan de slag te gaan. “Dat was een gouden zet. Zij chillen met de hangjongeren hier in hun vrije tijd. Dat zijn hun vrienden. De stagiairs zijn in september 2022 begonnen. We hadden vorig jaar de rustigste jaarwisseling in tijden.”
Op een andere plek in de buurt hing een groepje mannen van wat oudere leeftijd, eind twintig en begin dertig. De jongens waar Achraf vroeger zelf mee voetbalde of rondhing. Ze stonden op een vrij prominente plek. Ze deden weinig verkeerd, maar mensen klaagden wel over overlast. “We hebben geprobeerd deze groep naar de parkeerplaats van sportpark Vierhoeven te bewegen. Dat is buitenaf, daar heeft niemand last van. Ik ben daar simpelweg met een tafel en pak kaarten gaan zitten. Later heb ik nog eens een barbecue georganiseerd op die parkeerplaats. In eerste instantie kwamen daar misschien vier mensen op af. Doordat zij het op sociale media deelden, liep het al snel vol.”
Stichting OpenDoor heeft de opdracht in Langdonk inmiddels afgerond. De rust is weer teruggekeerd in de wijk, zo lijkt het ook op deze woensdagmiddag. Zoals eerder aangehaald, is het succes voor een groot deel afhankelijk van de match tussen de wijk en de medewerker. “Via mij konden andere collega’s aan de slag. Zij organiseerden bijvoorbeeld een voetbaltoernooitje voor de jongste jeugd. Vervolgens kun je dan met die jongens in gesprek. Als je koud binnenkomt, is het niet te doen. Daarom houden we het in sommige wijken bij adviseren, vanuit de OpenDoor-visie.”